خویشاوندگُماری

در کشورهای پیشرفته اکنون "شایسته سالاری" (merit system) در عزل و نصب، ارتقاء حاکم می باشد.

بطور کلی به سیستم هایی که حزب یا فرد برنده انتخابات، به خویشاوندان، دوستان و حامیان حزب بعنوان پاداش، شغل و منصب اعطا می نماید در انگلیسی spoils system یا patronage system [1] نامیده میشود.

خویشاوندگُماری یا خویشاوندسالاری در انگلیسی به nepotism و رفیق و حامی بازی و استخدام آنها در انگلیسی به cronyism مشهور است.

در ویکی پدیا، صفحه خویشاوندسالاری در جمهوری اسلامی ایران، جدول های زیادی در زمینه نسبت فامیلی صاحب منصبان در این حکومت ارائه گردیده است[2]. بعنوان نمونه:

    رحیم قربانی - استاندار آذربایجان غربی:

    همسر استاندار:ریاست مرکز زنان و جوانان استانداری

    باجناغ استاندار: معاون سازمان آموزش و پرورش استان (سابقه وی مدیریت یک مدرسه غیرانتفاعی بوده‌است)

    خواهرزاده استاندار: عضو گروه مشاورین جوان استاندار (در حال طی خدمت سربازی)

    خواهرزاده استاندار: مدیر مالی سازمان همیاری شهرداری‌ها

    خواهرزاده استاندار: مشاور استاندار و از اعضای مؤثر هیئت نظارت استان

    خواهرزاده استاندار: مدیر تدارکات همیاری شهرداری‌های استان و عضو هیئت نظارت (مدرک فوق دیپلم)

    پسرخاله استاندار: سمت مشاور استاندار

    پسرخاله استاندار: سمت مشاور استاندار

در آمریکا تا قبل از سال 1883، سیستم patronage یا حمایت سیاسی حاکم بود. با تصویب قانون اصلاح خدمات مدنی پندلتون در این سال مقرر شد اکثر مناصب در دولت فدرال باید در مورد اساس شایستگی به جای حمایت سیاسی عزل و نصب انجام گیرد.

امروزه در بسیاری از ایالت های آمریکا قوانین بر ضد Nepotism وجود دارد[3]. پیشنهاد می کنم این صفحه را مطالعه فرمایید. در صورتی هم که وجود نداشته باشد، قوانین تعارض منافع (conflict-of-interest laws) مشمول Nepotism می گردند. بطور مثال در ایالت تگزاس، یک مقام دولتی نمی تواند انتصاب، یا تایید انتصاب، یا رای به انتصاب یک فرد در سمتی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم از بودجه عمومی حقوق دریافت می کند، رای دهد.

بعنوان نمونه دیگر در ایالت آریزونا، رای دادن به انتصاب یا انتصاب یک شخص مرتبط به خویشاوند درجه سوم (مثلا پدربزرگ، مادربزرگ، عمه یا خاله، خواهر زاده یا برادرزاده، یا نبیره و غیره) یا نزدیکتر غیرقانونی هست.

در اکتبر 2020، رئیس جمهور دونالد ترامپ، با فرمان اجرایی 13957، یک طبقه بندی جدول F را در خدمات استثنایی خدمات مدنی فدرال ایالات متحده برای سمت های سیاست گذاری ایجاد کرد، که توسط پروفسور دونالد کتل به عنوان ناقض روح قانون پندلتون مورد انتقاد قرار گرفت. جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، اندکی پس از روی کار آمدن در ژانویه 2021، فرمان اجرایی 13957 را لغو کرد.

 

مراجع

[1] https://en.wikipedia.org/wiki/Spoils_system

[2] https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%88%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D9%88%D9%86%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86

[4] https://www.ncsl.org/ethics/nepotism-restrictions