امربه معروف و نهی از منکر[1]

 

مجید نواندیش : فضیلت امر به معروف و نهی از منکر در حد جهاد در راه خدا شمرده شده است. امیرالمومنین: تمام کارهای نیک، حتی جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهی از منکر چون قطره ی آبی است در برابر دریای پهناور ]حکمت 374[.

آیا امربه معروف از حکومت به مردم است یا از مردم به حکومت؟ بواقع منظور، سعی در اصلاح حکومت توسط مردم می باشد یا بالعکس؟ به وضوح گفتار ائمه، نهج البلاغه مشخص می نماید که آنچه در ردیف جهاد است منظور سعی در اصلاح حکومت توسط مردم است. امام حسین: من براي اصلاح امت جدم رسول خدا قيام كردم، مي خواهم امر به معروف و نهي از منكر نمايم.

سعی مردم در اصلاح حکومت است که بسیار سخت و دشوار است، ریسک فراوان دارد و لذا برای همین ثواب بسیار زیادی برای آن شمرده شده است. وگرنه سعی حکومت در اصلاح مردم که سختی ندارد، یک عمل ساده و سهل است، دلیل ندارد در ردیف جهاد شمرده شود. بواقع جمهوری اسلامی امر به معروف را وارونه عمل میکند. سعی می کند خودش با زور مردم را امر به معروف کند و کسانیکه سعی در اصلاح این حکومت کنند را بجای تشویق به زندان می اندازد.

هر كس نسبت به كس ديگر سه موقعيت دارد. يا موقعيت برابر يا پايين تر و يا بالاتر. اگر در موقعيت بالاتر باشد وظيفه او همان كار تبليغي، فرهنگي و ارشادي است و حق تحميل عقيده حتي عقيده حق را ندارد  وگرنه دچار طغي و طغيان شده است. اما اگر پايينتر باشد و در موقعيت بالاتر منكري ديد،‌ انوقت اگر به لسان يا با مبارزه پرداخت آن امر به معروف مي شود. بواقع در جهاد و امر به معروف دو بردار منفعت طلبی و حق طلبی در جهت عکس قرار می گیرند، به همین دلیل بسیار ارزشمند هستند. منفعت شخصی حفظ جان است اما در جهاد خلاف این منفعت عمل می کند. بسیار ارزشمند است. اما اگر این دو بردار در یک جهت شدند آنوقت آن فعل دیگر امربه معروف نخواهد بود.

در قران بارها خطاب به پیامبر آمده و ما ارسلناک الا مبشرا و نذیرا. آیه ساده ولی پرمعنی است. یعنی وظیفه پیامبر فقط تبلیغی و فرهنگی بوده است، نه اجبار مردم به دینداری.


 

 



[1] سال نگارش سال 2016 یا 1394